Algemeen
Er is tijdens de hele zwangerschap geen veilige periode om drugs te gebruiken. Gebruik vergroot altijd de kans op problemen bij de ontwikkeling van het kind. Hieronder vind je een beschrijving van de verschillende fasen in (en na) de zwangerschap en wat drugs daarbij kunnen verstoren.
De bevruchting
Bij de bevruchting versmelt een spermacel met de eicel. Daarna reist de bevruchte eicel via de eileider naar de baarmoeder om zich in te nestelen. Drugsgebruik kan invloed hebben op het volgende:
- eicel en spermacellen
De eicel moet van goede kwaliteit zijn. De spermacellen moeten goed en snel kunnen bewegen en een goede vorm hebben. Het is ook belangrijk dat er genoeg spermacellen zijn.
Drugsgebruik kan directe invloed hebben op de spermacellen, eicellen en de bevruchte eicellen. Dit kan leiden tot een miskraam, maar ook tot afwijkingen bij het kind. - eileider
Het is belangrijk dat de trilharen in de eileider goed functioneren: zij brengen de eicel naar de baarmoeder. Een drug kan de eileiders beïnvloeden. Dit kan tot gevolg hebben dat de bevruchte eicel niet (op tijd) in de baarmoeder komt om zich daar in te nestelen. Bovendien kan de bevruchte eicel in de eileider blijven steken zodat er een buitenbaarmoederlijke zwangerschap optreedt. Dit is zeer gevaarlijk en pijnlijk. - baarmoeder
De baarmoederwand moet goed doorbloed zijn, zodat het ingenestelde embryo er zijn voedingsstoffen uit kan halen. Een drug kan er voor zorgen dat het slijmvlies van de baarmoederwand nog niet dik genoeg is voor de innesteling van de bevruchte eicel.
De zwangerschap
Ontwikkeling van de organen
Vanaf het moment van de bevruchting gaat de bevruchte eicel groeien door middel van celdeling. De bevruchte eicel nestelt zich na 6-7 dagen in de wand van de baarmoeder. Hiermee begint de zogenaamde organogenese. Dit is een periode van ongeveer 4 weken waarin de belangrijkste organen van het kind worden gevormd. Van hersenen, hart en nieren tot ogen en oren. Zelfs het gebit wordt al aangelegd, en na 7 weken heeft de baby al handen, voeten, vingers en tenen.
Vooral de eerste weken van de zwangerschap zijn een heel gevoelige periode. Alles wat in deze periode fout gaat heeft (ernstige) gevolgen voor het kind. Drugsgebruik in deze periode kan de ontwikkeling van het kind verstoren. Als het gaat om een grote ontwikkelingsstoornis, kan het leiden tot een miskraam. Maar het kan ook leiden tot een verstoorde ontwikkeling van organen, zoals hart en hersenen.
Na de eerste weken (embryonale periode) zijn alle organen ontwikkeld en groeien ze alleen nog maar (foetale periode). Langzamerhand beginnen ze hun functie uit te voeren. De hersenen en het zenuwstelsel ontwikkelen zich gedurende de hele zwangerschap en ook nog erna. Tot week 40 groeit de foetus zo uit van een embryo naar een levensvatbaar kind. In die hele periode kan drugs invloed hebben op kind en placenta.
Placenta
De placenta is ingegroeid in de baarmoederwand en is zo verbonden met de moeder en via de navelstreng met het kind. Het zorgt ervoor dat:
- voedingsstoffen en zuurstof van het bloed van de moeder naar het bloed van het kind kunnen worden gebracht.
- afvalstoffen en CO2 van het bloed van het kind naar het bloed van de moeder worden gebracht.
Dit alles gebeurt zonder dat het bloed van het kind in direct contact komt met het bloed van de moeder. Er zit een barrière in de placenta, die sommige stoffen wel doorlaat en veel andere stoffen niet.
Veel drugs en alcohol zijn in staat door de barrière van de placenta van de moeder naar het kind te gaan. Zo kan het druggebruik van de moeder de ontwikkeling van het kind beïnvloeden. Bij een kind in de baarmoeder zijn alle functies nog in ontwikkeling. Ook het vermogen om schadelijke stoffen (zoals drugs) af te breken tot stoffen die gemakkelijk uitgescheiden kunnen worden. Het effect van drugs op het kind is daarom ook veel heftiger. Hierdoor kan zelfs een hoeveelheid drugs die de moeder als weinig beschouwt, leiden tot een abnormale ontwikkeling van het kind. Met mogelijk de dood van het kind tot gevolg.
De bevalling
Rond week 40 vindt de bevalling plaats. Een bevalling is zowel voor moeder als kind een hele inspanning. Zodra het kind geboren is, moeten alle organen werken. Het kind kan niet meer vertrouwen op voeding via de navelstreng en moet nu zelf slikken, verteren en uitscheiden. Een van de meest inspannende dingen voor een kind is de eerste ademhaling.
Drugs kunnen deze gebeurtenis nog inspannender maken dan deze al is.
Borstvoeding
Veel drugs kunnen ook via de moedermelk bij het kind terecht komen. Hier kan het kind veel last van krijgen. Bij drugsgebruik wordt borstvoeding afgeraden.
De zorg voor een kind
Een kind krijgen heeft een grote invloed op het leven van de ouders. (Recreatief) gebruik van alcohol of drugs door de ouders hoeft niet altijd een negatieve invloed op het kind te hebben. Zolang een kind het middel niet binnenkrijgt via moedermelk of via meeroken, en de ouders gewoon aan hun zorgtaken voldoen.
Voor kinderen zorgen terwijl je een verslaving hebt kan echter leiden tot een onmogelijke situatie. Een verslaving kan ervoor zorgen dat je erg op jezelf gericht bent. Het kan dan heel moeilijk zijn om genoeg aandacht voor een kind op te brengen.
Gebruik van harddrugs (amfetaminen, XTC, heroïne en cocaïne) in de zwangerschap wordt zeer sterk afgeraden. Ook softdrugs worden in de zwangerschap ontraden, mede omdat ze tegelijk met tabak gebruikt worden.
Gevolgen van druggebruik
Harddrugs zijn zeker slecht voor een ongeboren kind. Bij heroïne en andere opiaten, bij cocaïne, amfetaminen en waarschijnlijk XTC raakt het kind ook verslaafd en moet het na de geboorte op de couveuseafdeling afkicken. Vroeggeboorte komt vaak voor en het risico op overlijden vlak voor of vlak na de geboorte is verhoogd. Door zuurstoftekort kan groeiachterstand ontstaan. Dit laatste is ook het geval bij gebruik van amfetaminen, cocaïne en waarschijnlijk XTC.
Advies
Mocht u drugs gebruiken, vertel dit dan eerlijk aan ons. Praat er open over en wees niet bang om te vertellen wat en hoeveel u gebruikt zodat we samen kunnen zoeken naar een oplossing en beleid.